Utoya, 22 juli 2011. De film duurt zo lang als een voetbalwedstrijd. Precies 90 minuten. De eerste 18 kun je als inleiding beschouwen. Wat gebeurde er voor de bomaanslag op het kantoor van de Noorse Arbeiderspartij vlakbij de regeringsgebouwen in Oslo en hoe drong dat nieuws door tot de meer dan 500 verzamelde jongerenleden van dezelfde partij die op dat moment op kamp zijn op het eilandje nauwelijks 40 km van de Noorse hoofdstad vandaan?
De volgende 72 in één shot gefilmde minuten duren net zo lang als de hel die nauwelijks twee uur na de aanslag in Oslo op Utoya losbreekt. Op ooghoogte volgt de camera het meisje Kaya die bellend met haar moeder beetje bij beetje doorkrijgt dat er iets heel ergs aan de hand is. Terwijl het onheil van Oslo nog in de lucht hangt (Al Qaida? Of toch een ander soort aanslag?) volgt een eerste schot. En nog een, en nog een, tot het tot Kaya en haar vrienden en vriendinnen doordringt dat het menens is. En dan de totale verwarring. Waar te schuilen? Dekking! Waar is mijn zusje? Naar binnen of naar buiten? Hoeveel mensen zijn er aan het schieten en wie? Is het een politieoefening of…?
Vluchttocht
Het is begin van een lange vluchttocht. Jongens en meisjes rennen van de ene plek naar de andere. Het bos in, heuvel op heuvel af zoeken ze dekking in kuilen en achter bomen. Weer schoten. Er vallen gewonden, er wordt geschreeuwd en gehuild, er vallen stiltes, er worden pogingen gedaan alarm te slaan. Wegwezen, de kustlijn tegemoet. Het water in, het water uit en dat op een eiland niet meer dan 10,6 hectare groot. En de camera maar volgen. Met het zien en volgen van Kaya word je Kaya. De angst, de overlevingsdrang, de tijd, wanneer houdt het op? Wanneer komt er hulp?
True Colors
Even heb ik gedacht of je wel zo’n film mag maken. Wat voegt het toe? Al dat verdriet, die angst voor dat onzichtbare maar zo nabije geweld. Als Kaya bij een meisje dat op sterven ligt ‘True Colors’ van Cyndi Lauper zingt, denkt je nog: moet dat nou? Is dat niet te bedacht?
Ja, dat is het. Totdat je, samen met al die jongeren – kinderen nog – breekt; niet wetend hoe dit af moet lopen.